Co testosteron ma wspólnego z endometriozą?

Testosteron jest głównym hormonem płciowym u mężczyzn, stąd opisuje sie go jako męski hormon. Ale czy ten hormon może być w jakichś sposób powiązany z endometriozą? Okazuje się, że tak! Testosteron jest również niezbędnym hormonem dla kobiet. Testosteron u kobiet ma szerokie działanie fizjologiczne m.in pomaga we wzroście, utrzymaniu i naprawie kobiecej tkanki rozrodczej oraz masy kostnej. Niedostateczna ilość testosteronu w kobiecym ciele może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie i popęd seksualny. Pomimo kluczowej roli testosteronu u kobiet, badania nad jego działaniem oraz skutkami niedoboru u kobiet są ograniczone.

Niski poziom testosetronu a rozwój endometriozy

Jeden z zespołów naukowych, w Kanadzie, badając męski hormon płciowy u kobiet, przeanalizował obszerną literaturę z wielu dyscyplin i stwierdził, że w porównaniu z kobietami zdrowymi, kobiety z endometriozą częściej rozwijały się jako płody u matek z niskim poziomem testosteronu. „Niska ekspozycja na testosteron u rozwijających się kobiet wydaje się prowadzić do ciągłego niskiego poziomu testosteronu w jajnikach w stosunku do poziomu estradiolu” – mówi Natalie Dinsdale, doktorantka biologii ewolucyjnej na Uniwersytecie Simona Frasera w Burnaby w Kanadzie. Innymi słowy: niedobór lub brak testosteronu w macicy może ustalić środowisko hormonalne do późniejszego rozwoju endometriozy.

„Ta nierównowaga ma wiele skutków, które sprzyjają wzrostowi zmian przypominających endometriozę. Testosteron jest ogólnie supresorem układu odpornościowego, a także inhibitorem stanu zapalnego”, mówi Dinsdale, zauważając, że układ odpornościowy i jego odpowiedź zapalna pełnią ważną wolę w rozwoju endometriozy.

Marker niskiego poziomu testosteronu w okresie płodowym

Do tej pory testosteron nie był podejrzewany w bycie zaangażowanym w rozwój endometriozy, głównie dlatego, że jest on uznawany za męski hormon płciowy. „Kiedy myślisz o chorobie kobiecej, męski hormon nie byłby pierwszą rzeczą, która przychodzi na myśl– mówi Dinsdale.

Naukowcy zostali zachęceni do zbadania roli testosteronu  w rozwoju enometriozy po opublikowaniu w październiku 2016 r. analizy głęboko naciekającej endometriozy (DIE) w czasopiśmie Human Reproduction, która sugerowała związek między chorobą, prenatalną ekspozycją na hormony i krótką odległością odbytowo-płciową. W danym badaniu uznano pomiar, że odległości pomiędzy odbytem a genitaliami może być dobrym markerem w ocenie ekspozycji na hormony podczas rozwoju płodowego. Inne badanie, opublikowane w czerwcu 2020 r. w Human Reproduction, również wykazało silny związek z tym typem wielkości anatomii i endometriozą.

Obszar wokół genitaliów osoby dorosłej określa ekspozycję hormonalą podczas rozwoju płodowego

Pojęcie okreslane jako odległość anogenitalna określa odległość pomiędzy odbytem a genitaliami. „Odległość anogenitalna to pomiar anatomiczny, który jest ściśle powiązany z prenatalną ekspozycją na testosteron. Opublikowane badania istonie wykazały, że kobiety z endometriozą mają krótką odległość anogenitalną, co wskazuje na niski poziom testosteronu w okresie prenatalnym” – wspomniał współautor badania profesor Bernard Crespi z Simon Fraser University.

Łączenie nowych narzędzi diagnostycznych w celu poprawy diagnostyki endometriozy

Wiedza na temat odległości anogenitalnej może to stać się ważną wskazówką, którą lekarze mogą wykorzystać do wcześniejszej diagnostyki. Z pewnością należałoby ja powiązać również innymi cechami, które są powiązane ze stosunkowo niższym poziomem testosteronu w porównaniu do estrogenu; do takich cech należą:  szybsze starzenie się jajników, obniżona talia, niższy wskaźnik masy ciała i wczesna menopauza.

Możliwe nowe opcje leczenia endometriozy

W przeszłości podjemowano już próby leczenia endometriozy za pomocą syntetycznych produktów testosteronowych, ale skutki uboczne pojawiających się cech męskich (takich jak zarost, obniżony głos, zmniejszenie piersi) sprawiło, że dla większości kobiet takie leczenie jest nie do zaakceptowania.

Nowe wyzwanie

Wydaje się więc, że nowym wyzwaniem jest to aby dowiedzieć się, jak zwiększyć poziom testosteronu u kobiet z endometriozą — bez wywoływania skutków ubocznych.

Naukowcy pracują obecnie nad opracowaniem nowych sposobów aby wywołać efekt wyższego testosteronu, ale bez generowania poważnych androgennych skutków ubocznych (obnizony głos, zarost itp.) .

Podsumowanie

  • Testosteron pełni wiele ważnych funcji fizjologicznych u kobiet
  • Niski poziom testosteronu podczas rozwoju zarodkowego sprzyja rozwojowi endometriozy
  • Odległość odbytowo-płciowa jest markerem wskazującycm na ekspozycję testosteronu podczas rozwoju zarodkwego
  • Podniesienie poziomu testosteronu u kobiet z endometriozą może złagodzić chorobę (poprzez podniesienie stosunku testosteronu to estrgenów)

Dla mnie osobiście odkrycie, że nierównowaga hormonalna w czasie rozwoju płodowego może sprzyjać rozwojowi endometriozy nie jest czymś szokującym – wspomniałam o tym tutajŚrodowisko hormonalne matki i jego wpływ na dziecko. Cieszę się, że coraz więcej badań jest na ten temat.

Jestem ciekawa ile z was badało poziom testosteronu, czy lekarz wyliczał stosunek etrogenu do testosteronu? Myślę, że zdecydowanie warto byłoby zadbać o prawidłową równowagę testosteronu u kobiet starających sie o ciażę. Takie postepowanie byłoby dość rozsądne – przynajmniej z mojego punktu widzenia. Powołując sie na opisane tutaj badania planuje dodać testosteron do mojego artykułu odnośnie badań krwi w endometriozie.

Jedyne co mnie dziwi, że w XXI wieku naukowcy wydają się, nie wiedzieć jak podnieść bezpiecznie testosteronu u kobiet?!

Jeśli uważasz, że ten wpis, lub inne wpisy, na tym blogu pomogły Ci lepiej zrozumieć endometriozę lub inne aspekty naszego zdrowia proszę podziel się tą wiedzą z innymi kobietami, które również mogą na tym skorzystać. Dziękuję – endometrioza.blog

Referencje:

Dinsdale NL, Crespi BJ. Endometriosis and polycystic ovary syndrome are diametric disorders. Evol Appl. 2021 May 14;14(7):1693-1715.

Dinsdale N, Nepomnaschy P, Crespi B. The evolutionary biology of endometriosis. Evol Med Public Health. 2021 Mar 12;9(1):174-191. doi: 10.1093/emph/eoab008. PMID: 33854783; PMCID: PMC8030264.